Neges gan Owen
Yn Cadwch Gymru’n Daclus, rydym yn gwybod bod pethau anhygoel yn digwydd pan fydd cymunedau’n dod at ei gilydd. Mae’r adroddiad effaith interim hwn, yn cwmpasu mis Ebrill i fis Medi 2024, yn rhoi cipolwg ar y cyflawniadau eithriadol yr ydym wedi eu cefnogi ledled Cymru trwy uno ein tîm ymroddedig gyda’n rhwydwaith rhagorol o wirfoddolwyr, cefnogwyr a phartneriaid.
Mae ein tîm yn gwneud gwaith anhygoel yn mynd i’r afael â’r cefndir o gynnydd pryderus mewn sbwriel, sydd yn her sylweddol i ni i gyd. Datgelodd ein harolygon LEAMS diweddaraf gynnydd eithriadol o 286% yn nifer y strydoedd â’r radd waethaf, sef ‘D’ ers y llynedd – strydoedd Cymru â lefelau glendid annerbyniol. Dyma rai o’r canlyniadau gwaethaf yr ydym wedi eu gweld mewn 17 flynedd o arolygon, ac oni bai bod camau pendant yn cael eu cymryd yn fuan, bydd y sefyllfa ond yn gwaethygu ymhellach
Ond nid yw’n newyddion gwael i gyd – mewn gwirionedd, mae digonedd i’w ddathlu.
Daeth ein prosiect Lleoedd Lleol ar gyfer Natur â natur i galon cannoedd o gymunedau trefol ledled Cymru. Eleni, rydym wedi gwobrwyo 444 o erddi cymunedol eraill, o fannau tyfu bwyd i fannau sy’n hafan i beillwyr. Mae’r gerddi hyn yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol, yn trawsnewid ein cymunedau ac yn creu mannau bywiog i bawb eu mwynhau.
wyf hefyd wrth fy modd yn adrodd bod Cymru yn parhau i arwain y byd trwy chwifio mwy o Faneri Gwyrdd Cymunedol nag unrhyw wlad arall. Mae’r cyflawniad hwn yn dangos yr ymdrech gymunedol anhygoel a’r cariad a’r balchder sydd gan bobl yn eu mannau gwyrdd lleol.
Ac mae mwy – rydym yn cyrraedd cerddig milltir sylweddol gyda’n gwaith i rymuso pobl ifanc. Eleni oedd 30 mlwyddiant Eco-Sgolion, a dathlwyd trwy gyhoeddi’r newyddion gwych mai Cymru yw’r wlad gyntaf yn y byd i gyrraedd targed partneriaeth Addysg Werdd UNESCO, gyda 50% o ysgolion y genedl bellach ag achrediad addysg amgylcheddol.
Er bod mwy o waith i’w wneud, gyda chefnogaeth barhaus ein partneriaid, gallwn ddatblygu’r momentwm hwn, mynd i’r afael â heriau sbwriel a gwastraff, a diogelu’r mannau yr ydym yn eu trysori am genedlaethau i ddod.
Mae’n rhaid i mi achub ar y cyfle hwn i fynegi ein diolchgarwch i’n partneriaid ariannu, y mae eu cyfraniadau wedi gwneud ein llwyddiannau’n bosibl hyd yn hyn. Diolch arbennig i Lywodraeth Cymru am eu cefnogaeth barhaus, Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol am gefnogi ein menter Y Goedwig Hir Drefol, ac i Sefydliad Garfield Weston ac Ymddiriedolaeth Swire am gefnogi ein gwaith Ansawdd Amgylcheddol Lleol mewn cymunedau a danwasanaethir yn aml. Yn ogystal, rydym yn ddiolchgar i’r Awdurdodau Lleol sydd wedi darparu cyllid trwy’r Gronfa Ffyniant Gyffredin – mae eich cefnogaeth wedi cael effaith amlwg.
Diolch am fod yn rhan o’r daith hon. Edrychaf ymlaen at barhau i weithio gyda chi i greu Cymru lanach a gwyrddach.
Diolch yn fawr,



Cymru Hardd – Ein strategaeth ar gyfer y degawd
Mae Cadwch Gymru’n Daclus yn gweithredu i wneud gwahaniaeth cadarnhaol i amgylcheddau lleol ledled Cymru.
Rydym yn darparu gweithredu ymarferol, addysg amgylcheddol, ac yn gosod y safonau ar gyfer parciau a thraethau yn ogystal â bod yn arbenigwyr polisi ac ymchwil, yn cefnogi’r llywodraeth, cyrff cyhoeddus a sefydliadau gyda materion amgylcheddol.
Mae ein gwaith yn canolbwyntio ar bedwar maes allweddol:
Adroddiadau awdurdodau lleol
Cliciwch ar ardal awdurdod lleol i weld yr adroddiad effaith ar gyfer yr ardal hon.

Astudiaethau achos
Mae ein gwaith yn amrywio’n eang – o weithredu ymarferol ac addysg amgylcheddol, i osod safonau ar gyfer parciau a thraethau. Dyma rai o’r prosiectau llwyddiannus yr ydym wedi eu cyflawni eleni.

Dileu sbwriel a gwastraff gyda Partneriaeth CoStar
Arwain y ffordd i amgylchedd lleol glanach, di-wastraff
Darllen yr astudiaeth achos
Creu ac adfer mannau gwyrdd gyda Hope St Mellons
Creu a gofalu am fannau gwyrdd sy’n darparu hafan i bobl leol a bywyd gwyllt.
Darllen yr astudiaeth achos
Gosod Safonau ar gyfer ansawdd amgylcheddol gyda Choed Cwm Penllergare
Gosod y bar yn uchel iawn mewn safle sydd wedi ennill gwobr y Faner Werdd.
Darllen yr astudiaeth achos
Grymuso pobl ifanc yn Ysgol Gynradd Cwmfelinfach
Arddangos sut maen nhw’n gwneud newidiadau cadarnhaol ar gyfer y dyfodol.
Darllen yr astudiaeth achos"Mae creu amgylchedd gwyrddach, iachach yn hanfodol os ydym am gefnogi cenedlaethau'r dyfodol, ac mae gwaith Cadwch Gymru’n Daclus yn enghraifft perffaith o'r hyn rydym yn ceisio cyflawni drwy'n strategaeth ‘Cymru Can'. Trwy feithrin diwylliant o ofal tuag at ein byd naturiol, maen nhw’n adeiladu diwylliant iachach a chadarnhaol. Cymru fwy gwydn, a fydd o fudd i genedlaethau’r dyfodol."
Derek Walker, Future Generations Commissioner for Wales
